تا ثیر عوامل روانی بر پیشرفت تحصیلی
1- آمار نشان می دهد که 1% از جمعیت روانی شدید و 10% آنها از اختلالات روانی خفیف در رنج هستند . در بیماریهای روانی تغیرات غیر طبیعی در رفتار و روان شخص به وجود می آید و باعث ایجاد اختلال در فعالیتهای فرد می شود . جسم و روان بهم وابسته هستند و عده ای به دلیل اینکه هنوز نمی دانند بیماری روانی چیست . هنگامی که به مراکر بهداشتی و درمانگاهها و یا بیمارستانها مراجعه می کنند . غالبا" بیماریهایی جسمی را مطرح می کنند . چنانچه مربیان و معلمین نسبت به بیماریهای روانی موجود در روح کودک پی نبردند و درصدد علت یابی و رفع آن برنیایند باعث خواهد شد که این عوامل در روی تحصیل دانش آموزن اثر گذاشته و موجبات افت تحصیلی او را فراهم کنند . در ذیل به چند نمونه از عوامل روانی که موجبات افت تحصیلی در درس ریاضیات را فراهم می کنند اشاره می شود .
الف - کمرویی و گوشه گیری :
کمرویی و کناره گیری کودک ، کوششی برای خودداری از ارتباط با محیط اطراف است . کودک کمرو و گوشه گیر ممکن است از موقعیت هایی مانند : شکست ، انتقاد ، کمبود اعتماد به نفس ، دستپاچگی یا تحقیر ، ترس داشته باشد . متأسفانه کودکان کمرو و کناره گیر معمولا" مورد توجه قرار نمی گیرد . علت نیز آن است که نسبت به کودکان دیگر کمتر توجه اطرافیان را به خود جلب می کنند که این خود یکی از علل روانی مؤثر در افت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی در درس ریاضیات می باشد .
معلمین و مربیان محترم باید علت اصلی کمرویی را پیدا کنند به عنوان مثال معلم می تواند با استفاده از دروس دیگر از جمله فارسی و نقاشی ، و در فعالیتهایی مانند یادداشت های روزانه ، نمایش ایفای نقش ، جملات ناتمام ، قصه گویی یا فنون مشابه ، کودک را بهتر بشناسد . چرا که کودکان ، اغلب احساسات خود را در این گونه از فعالیتهای واضح بیان می کنند .
راههای مبارزه با کمرویی :
1- از کودک کمرو بخواهید که در دروسی که از توانایی بالاتری برخوردار است(با توجه به تشخیص معلم ) به دانش آموز دیگر یا یک همکلاسی ، در نقش یک معلم سرخانه کمک کند تا به تدریج کمرویی او برطرف گشته و کم کاری او در ریاضیات نیز از بین برود .
2- کودک کمرو را در فعالیتهای گروهی کودکان دیگری که با آنه دوست است ، درگیر سازید .
3- از دستپاچه کردن کودک کمرو خودداری کنید . با صحبت کردن در مورد کمرویی آنها را نارحت نسازید . از کارهای نمایشی و اجرایی مانند : صحبت کردن در مقابل کلاس که او را دستپاچه می کند ، خودداری کنید .
4- به کودک کمرو و مسئولیتهای مختلفی واگذار کنید ; مسئولیتهایی مانند : کمک به مسئو لین مدرسه ، توزیع تدارکات .
5- دانش آموزان کمرو را در کلاس مورد تنبیه و سرزنش قرار ندهید . و عیب این کودکان را در پیش جمع بازگویی نکنید .
6- او را با دیگران مقایسه نکنید .
(( کیت )) ( 1972 ) در مواجهه با کودک گوشه گیر ، استفاده از مجموعه ای از فنون را ، پیشنهاد می کند :
1- بنا کردن رابطه با کودک بر پایه اعتماد ، اطمینان و درک .
2- آموزش از فنون (( ابراز وجود )) به کودک .
3- تمرین و ایفای نقش ، به وسیله مشاور ، سپس به وسیله کودک .
4- تمرینهای (( آرامش طلبی عضلانی )) مانند تمرینات تنفسی .
5- تعلیم هماهنگی حرکتی .
6- بازسازی شناختی .
ب- هراس از مدرسه :
یکی دیگر از دلایل مؤثر در افت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی در درس ریاضیات هراس از مدرسه می باشد در مطالعات اولیه چنین به نظر می رسد که گویی هراس ، با
روی گردانی از مدرسه بسیار متفاوت است . آسیب شناسان پذیرفتند که مدرسه گریز معمولا" به خانه ای متعلق دارد که در آن فقر مادی و عاطفی حاکم است .احتمالا" او از لحاظ هوش از حد متوسط پایین تر است .
ولی آن موارد اولیه ای که به عنوان مدرسه هراس مشخص شدند ظاهرا" نکته را تأیید کردند که کودک مدرسه هراس به خانه ای تعلق دارد که وضع مالی آن رضایت بخش و به احتمال زیاد به جای اینکه فاقد جو عاطفی باشد ، از آن سرشار است . هوش این کودکان از سطح متوسط بالاتر است .
اما نتیجه ای که از تحقیقات به عمل آمده حاکی از آن است که ممکن است کودکان با هر سطح هوشی و با هر زمینه اجتماعی و از هر خانواده ای و با هرگونه آرمانی ، به مدرسه گریزی یا هراس از مدرسه دچار شوند .
ریشه بیشتر ای نحالان همان ترس ( اضطراب ) از ترک خانه است . و اگر کودک را وادار به این کار ( رفتن به مدرسه ) کنیم ، اضطراب او تبدیل به هراس می شود . از طرفی مدرسه غالبا" نخستین مکانی است که کودک ناگزیر است که بدون حمایت پدر و مادرش ، در آن تمام روز یا قسمتی از روز را بگذراند .
از عوارض و نشانه های هراس از مدرسه می توان سردردهای گوناگون و یا دردهای مختلف یا بی حالی و بی حوصلگی را بیان کرد .
راههای مقابله با آن و مداوای آن :
1- راهنمایی کودک به مراکز مشاوره و درمانگاههای راهنمایی کودک
2- ریشه یابی علل و برطرف نمودن زمینه های پیدایش
3- مشاوره با والدین دانش آموزان و راهنمایی آنها
4- عادی نمودن اوضاع مدرسه و جو کلاس و محیط به صورتی که باعث جذب دانش آموز گردد .
5- هماهنگ عمل نمودن معلم و اولیا در رفع نقیصه
6- سخت جلوه ندادن درس ریاضیات
7- انتخاب معلم یا معلمانی برای کودکان که از هر نظر صلاحیتهایی را دارا باشند .
ج- نگرانی :
نگرانی برادر یأس است . امکان دارد که کسی انگیزه بیش از حد داشته باشد ، ولی اگر همراه با نگرانی باشد باعث رکود یادگیری می شود .
برای کاهش نگرانی (( بازی )) از اهمیت بالایی برخوردار است . کودکان برای چابک شدن به دوندگی و کوه نوردی روی نمی آورند ، بلکه به خاطر اینکه از آن یک لذت غریزی می برند ، دنبال آنند . اما در نتیجه تمرین دوندگی و کوه نوردی چابک نیز می شوند . اگر ریاضیات را به اعتبار خود و به خاطر لذتی که از آن ( خود ریاضیات ) می برند بیاموزند و بخوانند آن را بهتر فرا خواهند گرفت .